Kwas foliowy inaczej nazywany witaminą B9, witaminą B11 lub folacyną. Jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i funkcjonowania komórek. To jedna z najważniejszych witamin, ale na jej niedobór cierpi prawie każda osoba. Niedostateczna ilość kwasu foliowego jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może spowodować wadę cewy nerwowej płodu i niewykształcenie mózgu. U osób dorosłych witamina B9 pełni szereg funkcji ochronnych, m.in. przed nowotworami. Jakie jeszcze funkcje w organizmie pełni kwas foliowy? Jakie są jego naturalne źródła i objawy niedoboru?
Funkcje kwasu foliowego w organizmie
Spis treści:
Kwas foliowy jest jedną z najbardziej potrzebnych witamin do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych, z których powstaje nasze DNA. Kolejną funkcją witaminy B9 jest udział w wytwarzaniu erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Dzięki temu chroni nasz organizm przed anemią oraz utrzymuje prawidłowy poziom odporności.
To jednak nie wszystko, bo kwas foliowy pełni funkcje ochronne przed miażdżycą i osteoporozą, która najczęściej pojawia się u kobiet po zaniku okresu. Poza tym, utrzymuje w normie poziom homocysteiny. Warto wiedzieć, że podwyższony poziom tego aminokwasu powoduje wzrost złego cholesterolu LDL i tym samym zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu. Dlatego rola kwasu foliowego w organizmie jest nieoceniona. Odpowiada za prawidłowy wzrost i rozwój mózgu i dzieci. Zapewnia prawidłową pracę układu nerwowego i zapobiega powstawaniu depresji.
Objawy i skutki niedoboru kwasu foliowego
Warto wiedzieć, że większość osób cierpi na większe lub mniejsze niedobory kwasu foliowego. Taki stan jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, ponieważ powoduje uszkodzenie płodu. Jak rozpoznać objawy niedoboru witaminy B9? Do najczęściej występujących oznak należą:
- zaburzenia procesów fizjologicznych komórek
- podwyższony poziom złego cholesterolu
- niedokrwistość, a w późniejszym stadium anemia
- zmiany miażdżycowego w aortach
- obniżona odporność organizmu i częste infekcje
- wydłużony czas zrastania się kości lub osteoporoza
- częste bóle głowy
- sucha i blada cera
- zawroty głowy
- ogólne osłabienie
- brak apetytu i częste biegunki
- nagłe i częste zmiany nastrojów
- bezsenność
W szczególności o właściwe stężenie kwasu foliowego powinny zadbać kobiety, które planują zajść w ciążę, aby nie doszło do uszkodzenia płodu.
Przyczyny niedoboru kwasu foliowego
Niedobór kwasu foliowego może mieć wiele przyczyn. Zapotrzebowanie na tę witaminę wzrasta u kobiet w ciąży lub w okresie menopauzy. Dlatego ważna jest dieta, która zawiera odpowiednią zawartość witaminy B9. Kolejnymi czynnikami, które powodują niedobór są:
- stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych
- nadużywanie kawy, alkoholu i palenie papierosów
- osoby w podeszłym wieku, dziewczęta w okresie dojrzewania i niemowlęta
- nadczynność tarczycy
Naturalne źródła kwasu foliowego
Kluczową rolę w dostarczaniu kwasu foliowego do organizmu pełni dieta. Największe ilości tej witaminy znajdziemy w następujących produktach:
- zielone warzywa spożywane na surowo
- rośliny strączkowe
- produkty pełnoziarniste
- ciecierzyca, korzeń i natka pietruszki, szpinak, sałata jarmuż, bruksela i brokuły
- ziarna słonecznika i sezamu
- pomarańcze, mango i kiwi
Najlepszym źródłem kwasu foliowego są warzywa spożywane na surowo lub niskoprzetworzone. Podczas gotowania lub smażenia następuje duża utrata tej witaminy, przez to składniki odżywcze tracą w dużej mierze swą wartość.
Kwas foliowy a ciąża
Kwas foliowy jest szczególnie ważny dla kobiet w ciąży, ponieważ wpływa na prawidłowy rozwój mózgu i rdzenia kręgowego u płodu. Obecnie lekarze zalecają kobietom w ciąży przyjmowanie odpowiednich dawek suplementów lub środków zawierających tę witaminę. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko przedwczesnego porodu oraz niedowagi noworodka. Panie, które dopiero planują zajść w ciąże, powinny rozpocząć przyjmowanie witaminy B9 minimum miesiąc przez zapłodnieniem.
W przypadku stosowania antykoncepcji hormonalnej, suplementacja powinna trwać ok. 3 miesięcy przed zapłodnieniem i 3 miesiące po zapłodnieniu – w zależności od wskazań lekarza. Warto dodać, że o odpowiednią ilość tej witaminy powinni również dbać mężczyźni, którzy planują potomstwo. Kwas foliowy podnosi jakość nasienia i zapobiega występowaniu wad u dziecka.
