Zakrzepica żył powstaje wskutek wytworzenia się skrzepu w żyłach. To utrudnia przepływ krwi i powoduje stan zapalny. Najczęściej u połowy pacjentów zgłaszających się do lekarza zapalenie przebiega bezobjawowo, ale skrzepy w żyłach mogą spowodować poważne powikłania zdrowotne. Zakrzepica najczęściej pojawia się w dolnych partiach nóg, a rzadziej w górnych. Jakie są przyczyny, objawy i jak przebiega leczenie tego schorzenia?
Zakrzepica żył – przyczyny
Spis treści:
Zakrzepica żył powstaje wskutek wytworzenia się skrzepu w okolicach zastawki żylnej. U zdrowego człowieka krew swobodnie przepływa przez żyły do serca. Kierunek krążenia sprawia, że mięśnie mogą prawidłowo pracować. W przypadku cofania się krwi byłoby to niemożliwe. Dlatego żyły wyposażone są w zastawki, które przepuszczają krew w jednym kierunku i zapobiegają jej cofaniu się. Natomiast w przypadku powstania skrzepu, przepływ krwi zostaje utrudniony, w wyniku czego zwiększa się ciśnienie w żyłach i dochodzi do stanu zapalnego.
Większość skrzepów zostaje wchłonięta samoistnie, ale najczęściej powoduje uszkodzenia żył, co z kolei prowadzi do ponownego powstania skrzepów. Natomiast, jeśli nie zostaną wchłonięte, to pojawia się ryzyko oderwania skrzepu od ścianki żyły, przez co może dojść do wstrząsu lub zatoru płucnego. Jakie przyczyny zwiększają ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej? Do najczęściej występujących należą:
- długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej, która utrudnia krążenie
- ciąża, podczas której dochodzi do zwiększenia masy ciała
- choroby żył, np. zwapnienie
- wysokie stężenie żelaza we krwi lub hemoglobiny, które powoduje wysoką krzepliwość
- żylaki
- zażywanie leków, które uszkadzają ścianki żył
- długotrwałe unieruchomienie kończyny, np. wskutek złamania
- przebyta operacja kończyn
Zakrzepica żył – objawy
Objawy zakrzepicy żył zależą od stopnia zaawansowania. U pacjentów zgłaszających się do lekarza występuje:
- przewlekły ból w miejscu zmian żylnych
- sina skóra w miejscu zmian
- obrzęk i uczucie ciężkości kończyny
- twarda struktura żyły, wyczuwalna podczas dotyku
To ogólne objawy schorzenia, natomiast istnieją 2 typy zakprzepicy żył, które dają nieco inne objawy.
Zakrzepica żył powierzchniowych objawia się:
Stwardnieniem żył objętych stanem zapalnym i uczuciem rozpierania. Towarzyszy temu ból, który nasila się w pozycji chodzącej lub siedzącej.
Sina skóra w miejscu stanu zapalnego, występuje wskutek utrudnionego krążenia.
Zakrzepica żył głębokich najczęściej objawia się:
Bólem całej kończyny, który nasila się podczas chodzenia lub leżenia.
Obrzękiem całej kończyny, w której doszło do zapalenia żył.
Ważne: zakrzepica żył głębokich stwarza wysokie ryzyko wystąpienia zatorowości płucnej, ponieważ skrzep może oderwać się do ścianki żyły, następnie trafić do krwiobiegu i osadzić się w okolicach płuc. Taki stan jest bezpośrednim zagrożeniem dla życia chorego. Jak rozpoznać objawy zatorowości płucnej? Należą do nich:
- kaszel i uczucie duszności
- kłucie w płucach
- gorączka i zawroty głowy
- omdlenia w zaawansowanym stadium
Jeżeli pojawią się powyższe symptomy, to jak najszybciej należy wezwać pogotowie. Im prędzej udzielona pomoc medyczna, tym większe szanse na przeżycie chorego.
Kto jest objęty wysokim ryzykiem zakrzepicy żylnej?
Ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej wzrasta u osób, u których zagęszczenie krwi jesty zbyt wysokie, np. cierpią na nadkrwistość (czerwienicę). Taki stan powoduje, że zbyt gęsta krew nie może swobodnie przepływać przez żyły, przez co powstają skrzepy. Również osoby, które przebywają długotrwale w pozycji siedzącej i zakładają nogę na nogę zwiększają ryzyko wystąpienia przypadłości.
Kolejną grupą są palacze papierosów, ponieważ substancje zawarte w dymie powodują zwężenie żył, co utrudnia przepływ krwi. Kluczowym czynnikiem w powstawaniu zakrzepicy żył są geny. Dlatego osoby, których bliscy krewni cierpieli na tę przypadłość powinny zachować ostrożność i w razie wystąpienia niepokojących objawów, jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Zakrzepica żył – leczenie
Leczenie zakrzepicy żył zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz miejsca usytuowania skrzepu. W pierwszej kolejności pacjenci przyjmują leki przeciwzakrzepowe, aby zapobiec zatorowi płucnemu oraz wytworzeniu się nowych skrzepów. Do najczęściej stosowanych substancji należy heparyna drobnocząsteczkowa podawana w postaci zastrzyków. Kuracja trwa ok. 10 dni i nie należy jej przerywać. Poza tym, chorzy zażywają leki, które wzmacniają ścianki żył oraz rozrzedzają krew, dzięki czemu krążenia ulega usprawnieniu.
Pacjenci noszą również specjalne podkolanówki uciskowe lub rajstopy – w zależności od usytuowania skrzepów. Jeżeli choroba nie ma podłoża genetycznego, to po zakończeniu kuracji najczęściej skrzepy nie powracają. Natomiast ryzyko nawrotu występuje wśród osób, u których schorzenie ma podłoże genetyczne. Nawracająca zakrzepica leczona jest operacyjnie. Podczas zabiegu lekarze wstawiają do żyły specjalny filtr, który zapobiega przedostaniu się skrzepu do aorty płucnej w przypadku oderwania od ścianki.
dodać bielizne lecznicza i skarpety uciskowe
Po zakończonym leczeniu zakrzepicy, pacjenci powinni zwracać uwagę, czy w kończynie nie pojawiają się niepokojące zmiany, np. obrzęk lub sinienie. W takim przypadku wymagane jst noszenie skarpetek lub pończoch uciskowych, ktore chronią żyły oraz zapobiegają powstawaniu skrzepów.
Jak zapobiegać zakrzepicy żył?
Warto zastosować poniższe zasady, aby nie dopuścić do rozwoju zakrzepicy. W tym celu należy:
Unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji (siedzącej lub stojącej). Dlatego co pewien czas warto przespacerować się, stanąć na piętach i zginać palce u stóp. Dzięki temu następuje usprawnienie krążenia.
Podczas dalekich podróży autem należy co 2 godziny robić przerwy, zatrzymać się, wysiąść i pospacerować. Można również zastosować powyższe ćwiczenia.
Nie wolno zakadać nogi na nogę podczas siedzenia, pomimo że jest to wygodna pozycja.
Podczas długich podróży w pozycji siedzącej należy pić dużo płynów, aby rozrzedzić krew.
Warto jeść produkty pełnoziarniste: ciemny chleb, bułki i płatki owsiane, ponieważ zawierają dużo błonnika, który zapobiega zbyt dużemu stężeniu wysokiego cholesterolu oraz zmniejsza wchłanianie cukru podczas trawienia.
Picie ok. 2 litrów niegazowanej wody dziennie, pozwala nawodnić organizm i wpływa na odpowiednią gęstość krwi. Dzięki temu ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył maleje.
Osoby, które wykonują stojącą pracę powinny nosić skarpety uciskowe dostępne w wersji damskiej i męskiej Znajdziesz je tutaj
Codziennie warto spacerować, aby usprawnić krążenie w żyłach. Znakomicie działa też jazda na rowerze lub pływanie, które odciąża kręgosłup.
Codziennie rano po przebudzeniu warto w pozycji leżącej wykonać gimastykę nóg: zginać palce, nogi w kolanach oraz napinać łydki. Dzięki temu krew w kończynach dolnych zacznie lepiej krążyć po nocy.
Zakrzepica żył może stwarzać zagrożenie dla życia, dlatego w przypadku wystąpienia objawów, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Warto również stosować powyższe wskazówki, aby zminimalizować ryzyko jej wystąpienia i zachować zdrowie.
