Trudności w oddychaniu w ciąży to powszechny problem. Tak bardzo, że aż 70% ciężarnych kobiet skarży się na problemy z oddychaniem! Rozwijający się w ciele kobiety płód jest dużym obciążeniem dla jej organizmu, szczególnie na bardziej zaawansowanych etapach ciąży, gdy zaczyna uciskać na przeponę utrudniając tym samym oddychanie. Jakie są przyczyny duszności w ciąży? Czy można w jakiś sposób im zapobiec? Wyjaśniamy w poniższym artykule.
Czy trudności z oddychaniem w trakcie ciąży to norma?
Spis treści:
W większości przypadków problemy z oddychaniem w ciąży nie powinny wzbudzać naszego niepokoju. Lekkie duszności to normalny objaw stanu błogosławionego, ponieważ rozwijający się płód i powiększająca się macica unoszą przeponę. Ta uciska na płuca i w efekcie ciężarna kobieta ma skrócony i płytki oddech.
Duszności w ciąży – dlaczego występują?
Kłopoty z oddychaniem w ciąży to normalny objaw tego stanu. Organizm ciężarnej kobiety wydziela zwiększone ilości progesteronu – hormonu, który ma bezpośredni wpływ na obszary w mózgu, które są odpowiedzialne za oddychanie. Ponadto powiększająca się macica „rozpycha” się w ciele zabierając narządom wewnętrznym miejsce uciskając na nie, w tym na płuca. Ponadto, noszenie w sobie rozwijającego się organizmu samo w sobie jest stałym wysiłkiem fizycznym. Do tego płód również potrzebuje tlenu, dlatego lekkie duszności w ciąży są zupełnie normalne.
Trudności z oddychaniem w ciąży – 1 trymestr
W pierwszym trymestrze dochodzi do zwiększenia wydzielania progesteronu, który powoduje przyśpieszenie oddechu. Hormon ten zwiększa pojemność płuc, dzięki czemu krew może przenosić większe ilości do rozwijającego się płodu. Można wówczas odczuć to jako lekkie duszności, ze względu na wyższe zapotrzebowanie na tlen. Typowe objawy dla duszności w 1 trymestrze to ogólne osłabienie i ciągła senność, spowodowane niedotlenieniem.
Kłopoty z oddychaniem w 2 trymestrze
W drugim trymestrze ciężki oddech zaczyna być powodowany bezpośrednim oddziaływaniem płodu na twoje ciało, ponieważ zaczyna on zabierać miejsce i uciskać na płuca i przeponę – dzieje się to między 31 a 34 tygodniem ciąży. Odczuwa się wtedy niemożność zaczerpnięcia głębokiego oddechu oraz zadyszkę.
Duszności w ciąży – 3 trymestr
Trudności w oddychaniu w trzecim trymestrze występują u każdej kobiety. Płód jest wtedy tak duży, że nie tylko powoduje ucisk na płuca i przeponę, ale z powodu samego jego ciężaru jest dużym obciążeniem dla organizmu. Wszelkie codziennie czynności wymagają dużo więcej wysiłku fizycznego, który i tak jest trudny dla organizmu osłabionego ciążą. W związku z tym kobieta odczuwa duszności przy praktycznie każdej aktywności i wzięcie głębokiego oddechu jest bardzo trudne, a każdy wysiłek kończy się zadyszką i opadnięciem z sił. Gdy w trzecim trymestrze poczujesz się, jakby twoje płuca się „odblokowały” oznacza to, że poród jest już blisko! Krótko przed rozwiązaniem płód zmienia pozycję w macicy i przygotowuje się do porodu. Mówi się wtedy, że brzuch się „obniża”, co odczujesz jako zmniejszenie ucisku na narządy wewnętrzne.
Zaburzenia oddychania w ciąży – kiedy udać się do lekarza?
Choć duszności w ciąży zwykle nie są powodem do niepokoju, istnieją jednak sytuacje w których trzeba zasięgnąć porady lekarza, a nawet udać się do szpitala. Lekkie problemy z oddychaniem w ciąży są zupełnie normalne, natomiast gdy zauważymy u siebie któryś z poniższych objawów, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, ponieważ mogą one świadczyć o poważnych problemach, które mogą prowadzić do uszkodzenia, a nawet śmierci płodu.
Świszczący oddech
Świszczący oddech jest jednym z częstych objawów astmy oraz powysiłkowego skurczu oskrzeli (astma wysiłkowa). Wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ może oznaczać niewykrytą wcześniej astmę, która nieleczona będzie powodować ciężkie duszności i niedotlenienie płodu oraz organizmu matki.
Kłucie w klatce piersiowej w ciąży
Uspokajamy – kłucie w klatce piersiowej w ciąży jest dość częstym objawem i zwykle jest niegroźny. Najczęściej to oznaka refluksu, niestrawności lub po prostu stresu – w tym przypadku mówimy o nerwobólach, które można odczuć jako szarpiący, kłujący ból w okolicach klatki piersiowej i pleców. Jednak ucisk w klatce może także oznaczać sytuacje znacznie bardziej niebezpieczne dla zdrowia i życia jak zawał lub zator w płucach. Jak więc odróżnić te dolegliwości? Przede wszystkim, jeżeli ból w klatce piersiowej jest bardzo intensywny, często się pojawia lub po prostu jest dużym powodem do niepokoju dla ciężarnej, wówczas należy udać się do lekarza, ponieważ sam silny stres spowodowany obawami o zdrowie wpływa negatywnie na płód. Należy także zwrócić uwagę na inne objawy towarzyszące kłuciu w klatce piersiowej. Jeśli poza nim odczuwany jest nagły, bardzo silny i promieniujący w kierunku żuchwy lub ramienia ból, trzeba jak najszybciej pojechać do szpitala lub wezwać karetkę, ponieważ to objawy charakterystyczne dla zawału serca. Gdy bólowi towarzyszy krwioplucie, ciężki oddech oraz obrzęk i zaczerwienienie dolnych kończyn, prawdopodobnie mamy do czynienia z zatorowością płucną. W takim przypadku również trzeba pilnie udać się do szpitala, ponieważ jest to stan zagrażający zdrowiu i życiu matki i płodu.
Płytki oddech
Chociaż lekkie duszności i płytki oddech nie są przyjemne, to nie stanowią zagrożenia dla rozwijającego się płodu, który jest stale dotleniany przez łożysko. Jeżeli jednak ciągle brakuje ci tchu, powinnaś skonsultować to ze swoim lekarzem. Płytki oddech może być spowodowany niedokrwistością w czasie ciąży (anemia), z powodu niedoboru czerwonych krwinek przenoszących tlen. Lekarz zleci morfologię krwi w celu sprawdzenia poziomu żelaza. Natomiast jeżeli poza płytkim oddechem zaobserwujesz u siebie sinienie ust i opuszków palców, kłucie w klatce piersiowej i przyśpieszone tętno, natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
Męczący kaszel w ciąży
Kaszel w ciąży jest najczęściej spowodowany toczącą organizm infekcją lub reakcją alergiczną. Ciężarne kobiety powinny szczególnie zwracać uwagę na takie objawy, ponieważ ich organizm już osłabiony ciążą będzie gorzej znosił infekcję. Nawet lekki kaszel trzeba jak najszybciej zacząć leczyć, ponieważ nieleczony może doprowadzić do poważnych chorób dróg oddechowych, a te są już bardzo groźne dla płodu. Pamiętajmy, że w trakcie ciąży niedozwolone jest stosowanie większości leków, w tym antybiotyków podawanych zwykle na różne infekcje bakteryjne. Na rozwijanie się chorób górnych dróg oddechowych odpowiedzialnych za kaszel narażone są przede wszystkim kobiety, które cierpią na astmę, alergie wziewne, niską odporność i bronchospazm.
Bezdech – chwilowy brak oddechu
Bezdech senny to stan, w którym drogi oddechowe zapadają się podczas snu tymczasowo blokując przepływ powietrza, powodując krótkie i niekontrolowane momenty duszności (lub płytkiego oddechu). Przerwy w oddychaniu, zwane bezdechami, mogą trwać od kilku sekund do minuty lub dłużej. Osoby z łagodnym bezdechem sennym zwykle mają od 5 do 14 wstrzymań oddechowych na godzinę, osoby z umiarkowanym bezdechem mają od 15 do 29, a osoby z ciężkim bezdechem sennym mają ponad 30 epizodów na godzinę.
Bezdechowi często towarzyszy ciężkie i głośne chrapanie. Staje się ono głośniejsze tuż przed całkowitym wyciszeniem i ustaniem przepływu powietrza. Po kilku sekundach organizm reaguje na chwilowy brak powietrza głośnym parsknięciem lub westchnieniem, a chrapanie powraca. Zazwyczaj osoby z bezdechem nie budzą się i nie pamiętają epizodów, chociaż znacznie wpływa to na ich jakość snu. Osoby cierpiące na nadwagę lub otyłość są znacznie bardziej narażone na bezdech senny, ponieważ tłuszcz znajdujący się na szyi wywiera nacisk na drogi oddechowe. Dlatego bezdech senny w ciąży najczęściej dotyka te kobiety, które są otyłe lub szybko przybrały na wadze w trakcie ciąży.
Ciążowe duszności w nocy
Ciążowe duszności w nocy to określenie wszystkich przyczyn, które powodują nocne problemy z oddychaniem u ciężarnych. To może być wspomniany wyżej bezdech senny, chrapanie, ucisk płodu na płuca lub otyłość. Czy nocne duszności są niebezpieczne? Jakość snu wpływa na wiele hormonów, funkcje metaboliczne oraz działanie układu nerwowego – wszystkie te czynniki są niezwykle ważne dla zachowania zdrowia płodu i ciężarnej. Zaburzenia snu mogą być dla nich szkodliwe, ponieważ ciążowe duszności nocą powodują zwiększenie ryzyka wystąpienia stanu przedrzucawkowego, cukrzycy i podniesienia ciśnienia krwi.
Astma a ciąża
Jeżeli cierpisz na astmę, trudno jest przewidzieć czy objawy się zmienią w trakcie ciąży. U niektórych kobiet objawy astmy w ciąży ulegną poprawie, inne mogą nie zauważyć żadnej zmiany, zaś u części z nich dolegliwości związane z astmą pogorszą się. Dobrze leczona i kontrolowana astma nie stanowi większego zagrożenia dla zdrowia i życia nienarodzonego dziecka, jednak nieleczona może prowadzić do poważnych komplikacji. Obejmują one wysokie ciśnienie krwi u matki, stan przedrzucawkowy, przedwczesny poród, a w rzadkich przypadkach śmierć. Z kolei płód narażony jest na większe ryzyko śmierci przed rozwiązaniem. Podczas ciąży około jedna trzecia kobiet z astmą doświadcza złagodzenia objawów, około jedna trzecia ma gorsze objawy, a reszta nie doświadcza żadnych zmian.
Ciążowe duszności – co pomaga?
Typowe dla stanu błogosławionego duszności potrafią być bardzo uciążliwe. Na szczęście można częściowo im zaradzić stosując odpowiednie ćwiczenia i techniki regulacji oddychania w ciąży. Poniżej zebraliśmy dla was najskuteczniejsze ćwiczenia i techniki oddechowe na ciężki oddech w ciąży!
Ćwiczenia oddechowe w ciąży
Nauka poprawnego i efektywnego oddychania bardzo pomaga przejść przez okres ciąży oraz poród. Istnieje kilka ćwiczeń oddechowych, z których skorzystasz i ty, i twoje dziecko w trakcie ciąży. Przed rozpoczęciem ćwiczeń oddechowych upewnij się, że masz matę do jogi lub złożony koc do siedzenia. Można je też zastąpić wygodnym krzesłem. Zaleca się odczekanie około trzech godzin po głównym posiłku lub godzinę lub dwie po lekkim posiłku lub przekąsce przed wykonaniem ćwiczeń oddechowych.
Oddychanie z klatki piersiowej
Stań prosto i trzymaj stopy równolegle do siebie. Zamknij usta i licząc do 10 weź głęboki oddech. Połóż dłonie na klatce piersiowej – uważaj jednak, aby nie naciskać na nią zbyt mocno. Podczas wdechu skup się na tym, jak twoja ręce przesuwają się na zewnątrz z każdym oddechem. Wstrzymaj oddech na kilka sekund, a następnie powoli zrób wydech. Poświęć tyle czasu na wydech, ile podczas wdychania świeżego powietrza. Wykonaj dziesięć powtórzeń.
Płytkie oddychanie
Ciężarnym nie zaleca się stale płytko oddychać, ponieważ ogranicza to dopływ tlenu do łożyska. Jednakże warto kilka razy w ciągu dnia ćwiczyć taki rodzaj oddechu, ponieważ nieco „rozgrzeje” płuca. W dodatku ta technika przyda się podczas porodu. Połóż się na plecach z ugiętymi kolanami lub stań prosto, trzymając stopy równolegle do siebie. Następnie otwórz szeroko usta i weź kilka szybkich, płytkich oddechy. Ćwiczenie wykonuj co najmniej przez pięć minut dziennie.
Regulacja oddychania w ciąży
Techniki oddechowe regulujące prawidłowe oddychanie w ciąży są bardzo ważne – dzięki nim płód będzie otrzymywał odpowiednią ilość tlenu do łożyska, a ty będziesz lepiej się czuć. Aby ułatwić sobie oddychanie, zastosuj się do tych porad:
Zmień pozycję
Gdy tylko poczujesz, że masz problemy z oddychaniem, zmień pozycję na taką, w której oddech nie jest utrudniony.
Zwolnij
Pamiętaj, by słuchać swojego organizmu! Gdy czujesz się gorzej i nie możesz złapać tchu, daj sobie czas na przerwę i odsapnięcie.
Ćwicz regularnie
Szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży warto wykonywać ćwiczenia aerobowe, które zwiększają wydolność krążeniowo – oddechową.
Jak prawidłowo oddychać w ciąży?
Ponieważ duszności są naturalną fizjologiczną reakcją organizmu na ciążę, nie ma na nią żadnego lekarstwa. Istnieje jednak wiele sposobów, dzięki którym można złagodzić dyskomfort, a także radzić sobie z ciążowymi dusznościami. Zawsze zwracaj uwagę na to, czy przybrana przez ciebie pozycja umożliwia prawidłową pracę płuc. Gdy idziesz spać, wspomóż się kilkoma poduszkami – jeśli zwykle śpisz na boku, podeprzyj nimi głowę. Nie zapominaj też o relaksie! W ciąży matka musi zadbać o wszystkie swoje potrzeby i kłaść szczególny nacisk na odpoczynek i unikanie stresujących sytuacji. Jeśli zaczniesz odczuwać brak tchu, natychmiast zrób sobie przerwę. Skoncentruj się na oddechu, spróbuj się rozluźnić i zrelaksować.
